Vijf jaar is hij nu onze minister-president: Mark Rutte van de VVD. Er verschenen zo her en der al wat jubileumartikelen en de toon was overwegend positief. Dat heeft mij zeer verbaasd, want Mark Rutte is by far de slechtste minister-president die ik heb meegemaakt. Waarom? Vijf redenen:

Mark Rutte op Bevrijdingsfestival Utrecht 2013 (foto Monique de Koning)

1. Hij ging regeren met Geert Wilders
In 2010 werd de VVD voor het eerst in zijn geschiedenis de grootste partij van Nederland. De PvdA, met Cohen als lijsttrekker, kreeg net een zetel minder. Rutte ging met de PVV van Wilders regeren. Met een politicus die van een hardvochtige immigratiepolitiek zijn unique selling point heeft gemaakt. Rutte vond die denkbeelden van Wilders geen probleem. Tijdens een verkiezingsdebat gaf hij al aan liever met Wilders in zee te gaan dan met Cohen. Hij dacht ook dat Wilders te vertrouwen was en was stomverbaasd toen dit twee jaar later niet zo bleek te zijn en het kabinet viel. Een kapitale inschattingsfout, die heel veel mensen van veraf zagen aankomen. Maar Rutte zag het niet.

2. Hij wil Nederland teruggeven aan de Nederlanders
Het kabinet Rutte 1 was ongeveer een half jaar aan het regeren en er kwamen Provinciale Staten verkiezingen aan. „We gaan Nederland teruggeven aan de Nederlanders,” sprak Rutte trots tijdens een verkeizingsdebat. Wat een rare opmerking. Het land is al van onszelf, maar waar wil hij naar toe? Moeten we ons terugtrekken achter onze verhoogde dijken? In een tijd van globalisering, van Europese integratie, van een multiculturele samenleving, van toenemende internationale samenwerking, gaan we Nederland teruggeven aan de Nederlanders? We hechten steeds minder aan onze Hollandse pot, zijn via internet met de hele wereld verbonden, kijken naar Amerikaanse films en tv-series en we draaien muziek uit alle hoeken van de wereld. Maar Mark Rutte gaat Nederland teruggeven aan de Nederlanders. Wat een holle frase.

3. Hij heeft niets met Griekenland
De Grieken zitten in een diepe economische crisis en de rijke landen van de Europese Unie moeten de portemonnee trekken om de boel te redden daar. Begrijpelijk dat Mark Rutte daar weinig zin in heeft, maar onbegrijpelijk dat hij dan zegt: „Ik heb niets met Griekenland.” Nogal een opmerking van een regeringsleider over een andere lidstaat van de EU. Stel dat een andere regeringsleider zo’n opmerking zou maken over Nederland. Dan sta je toch even raar te kijken. Bovendien, Griekenland is de bakermat van de Europese cultuur, de bakermat van de filosofie, de bakermat van de democratie. Mark Rutte heeft er niets mee. Te druk met Nederland teruggeven aan de Nederlanders. Was zo overmoedig zijn kiezers te beloven dat er geen cent meer naar de Grieken te laten gaan en deed het vervolgens toch. Heeft hij nou echt zo’n hekel aan Griekenland of is het machotaal voor de bühne, een wanhopige poging om PVV-kiezers te paaien? Ik weet niet wat erger is.

4. Hij heeft geen visie en hij is er trots op
Mark Rutte heeft niet alleen geen heldere visie op Griekenland, hij heeft een hekel aan visie in algemene zin. Letterlijk citaat: “Visie is als de olifant die het uitzicht belemmert.” In meerdere opzichten een bizar citaat, al heel goed ontleed door Theo Maassen in zijn oudejaarconference. Hoe kun je premier zijn zonder visie? Den Uyl was een man met een visie. Zijn kabinet stond in het teken van de spreiding van kennis, macht en inkomen. Zelfs de veel bekritiseerde Balkenende was een man met een visie. Hij stond voor normen en waarden en voor innovatie. Hij hamerde er in interviews op dat we in Nederland het nationale met het internationale moesten verbinden. Heel wat anders Nederland teruggeven aan de Nederlanders. Mark Rutte houdt niet van visie, hij vertegenwoordigt de inhoudelijke leegte en hij is er trots op.

5. Hij gelooft dat multinationals ons de weg gaan wijzen naar meer duurzaamheid
Ja, hij zei het echt. In een speech voor de Verenigde Naties nog wel. Zelfs in een week dat de wereld in de ban was van het milieuschandaal bij Volkswagen. Volgens Mark Rutte moeten we waar het om het milieu gaat niet te veel naar de overheid kijken. Het bedrijfsleven doet uit zichzelf al zo veel goede dingen. Vooral Heineken is heel goed bezig, benadrukte hij in zijn speech. Mensen reageren met verbijstering dat iemand een toespraak tot de VN misbruikte voor een verkapte biercommercial. Mark Rutte schaamt zich er niet voor. Ik heb dan toch meer met Groen Links. Zij pleiten ervoor om overleg met de autoindustrie over duurzaamheid te stoppen en dat we beter kunnen overschakelen op harde handhaving. De autoindustrie neemt dat overleg toch niet serieus. Ondertussen blijkt VVD-Europarlementarier Hans van Baalen op de loonlijst te staan bij Mercedes. Blijkt een overheidscampagne voor gezond eten onder jongeren gesponsord te worden door Unilever, fabrikant van de moddervette Magnum-ijsjes en voormalige werkgever van Mark Rutte.

Hoe lang laten we ons nog voor de gek houden?